تشکیل اتحاد راست گرا برای از بین بردن نگرانی ناشی از مسائل روز سیاسی اسلامی در دنیا، تصمیمات اتخاذ شده توسط کنگره جهانی اسلامی در سال 1931 میلادی برای ایجاد زمینه های این حرکت بسیار موثر و شایان توجه است.
راه جلوگیری از ایجاد تنش در بین مذاهب اسلامی، استفاده کردن از تصمیمات گرفته شده در کنگره جهانی اسلام است.
ایجاد اختلاف بین گروه های شیعه و سنی که از شمال آفریقا آغاز شده و تا خاورمیانه سرایت کرده، تهدیدی جدی در راستای دو قطبی شدن کشورهای مسلمان منطقه است.
شروع اختلافات داخلی با آغاز اشغالگری در خاورمیانه، انقلاب های سنی مذهبان در شمال آفریقا و در پایان بحران های سوریه، یمن و بحرین که جرقه های اختلافات مذهبی را زده است، دلایلی است که به تنهایی افزایش دقت مسلمانان در این زمینه را می طلبد.
در تاریخ، کشورهای اسلامی به هنگام مواجه با اشغالگری و یا بازی های سیاسی بیگانگان، با ایجاد اتحاد و برادری، بدون در نظر گرفتن مذهب یکدیگر، اقدام به تشکیل جلسات و اتخاذ تصمیمات مهمی کرده اند.
در تاریخ 6 شعبان 1350، 10 دسامبر 1931، طی جلسه ای موسوم به کنگره جهانی اسلامی که در قدس برگزار شد، کشورهای شرکت کننده بدون در نظر گرفتن نژاد و مذهب یکدیگر و در راستای گسترش دین و ارزش ها اسلامی و نیز با هدف ایجاد اتحاد و برادری در بین مسلمانان تصمیمات مهمی اتخاذ نمودند.
در صدر این کشورها ایران، ترکیه، عراق، سوریه، فلسطین، یمن، تونس، لیبی، مصر، یوگسلاوی سابق، اندونزی و منطقه ارومچی در چین به همراه 22 کشور و منطقه حضور داشتند که این جلسه در کل با حضور 153 نماینده تشکیل شد و نمایندگان مذاهب اعم از شیعه، سنی، علوی، حنفی، شافعی و... بدون در نظر گرفتن مذهب و نژاد، برای گسترش برادری در بین مسلمانان و نیز دفاع و حمایت از سایر مسلمانان مظلوم با هم به بحث و گفتگو پرداختند.
بعضی از تصمیمات اتخاذ شده در کنگره که به ابتکار مفتی وقت قدس، حاج امین الحسین، اتخاذ شده بود به شرح زیر است:
ماده اول: در هر گوشه از جهان با شرکت مسلمانان یک کنگره عمومی موسوم به کنگره عمومی اسلامی تشکیل خواهد شد.
ماده دوم: اهداف کنگره:
الف) برای گسترش اعتقادات و ارزشهای اسلامی، بدون در نظر گرفتن نژاد و مذهب، اقدام به همکاری در راستای پیشرفت اسلام و برادری مسلمانان خواهد شد.
ب) حمایت از منافع مسلمانان و دفاع از سرزمینها و اماکن مقدس در مقابل هرگونه تهدید.
این کنفرانس بدون در نظر گرفتن مذهب، شیعه-سنی و بدون هرگونه دخالت یا فشار خارجی با حضور 153 نماینده از کشورهای: ایران، ترکیه، سوریه، عراق، مصر، لیبی، تونس، یمن، فلسطین، لبنان، اردن شرقی، الجزایر، عربستان سعودی، روسیه(کشورهای ترک نشین آسیای میانه)، مغرب، شبه قاره هند، سریلانکا، منطقه اروچی چین، قفقاز و یوگسلاوی سابق تشکیل شد.
برخی از علمای دینی، سیاستمداران و اندیشمندانی که در این مجمع حضور دارند عبارتند از: ضیاءالدین طباطبایی(نخست وزیر سابق ایران)، حسن خالد پاشا( نخست وزیر سابق اردن شرقی)، رشید رضا( مدیر دانشگاه الازهر مصر)، نوه ی امیر عبدالقدیرالجزایری، امیر سعید الجزایری، شکری القوتلی(نخستین رئیس دولت سوریه پس از تشکیل آن)، ریاض الصلح(نخستین نخس وزیر پس از استقلال لبنان) و محمد اقبال از (هند- پاکستان). حاجی امین الحسین به عنوان رئیس مجمع و محمد اقبال به عنوان جانشین او انتخاب شد.
در میان اعضای هیئت اجرائی کنفرانس چهره های مانند اشخاص زیر دیده می شوند:
مفتی قدس شریف، حاجی امین الحسین- از بُسنی، شیخ سالم افندی- از قفقاز نوه ی شیخ شامل، امیر سعید شامل- از ورشو ایاز ایساکی و از شبه قاره هند محمد اقبال
در این میان تاسیس دفتر مجمع در کشورهایی نظیر: منطقه ارومچی چین، آلبانی، قبرس، پرتقال، فنلاند، یوگسلاوی، آلمان، بعضی از کشورهای عربی و آفریقایی، اندونزی، فیلیپین، شانگهای و استرالیا در اولویت قرار داده شد.
بر اساس توافقات انجام گرفته در این کنفرانس و به نشانه ی اتحاد بین شیعه و سنی، نماز جمعه در مسجد القصی با حضور بیش از ده هزار نفر از مردم، اعم از شیعه و سنی و به امامت محمد الحسین آل کاشف از علمای شیعی برگزار شد. وی در خطبه های نماز با موضوع اهمیت برادری در اسلام و تاسیس اتحاد اسلامی، به نکته های مهمی در رابطه با کسانی که می خواهند مانع اجرای تصمیمات گرفته شده در کنگره شوند و اسناد اثبات آن اشاره کرد.
REFERENCES
1) Tunisian Sheik Abdulaziz es-Sea’libi’s book, “Halfiyyâtu’l Mu’temeri’l İslamî bi’l-Kuds”, has a chapter on the decisions taken in the General Islamic Conference. Tunisian Sheik Abdulaziz es-Sea’libi was one of the organizing members of the General Islamic Conference, and this chapter on the decisions taken in the General Islamic Conference can be obtained at.
2) Prof. Martin Kramer’s doctorate thesis, titled “Islam Assembled: The Advent of the Muslim Congresses”, has a chapter on the General Islamic Conference. This chapter of the thesis can be obtained at.
AKRA FM