Sermaye girişinin sona ermesi ihtimali birçok gelişmekte olan ülkeyi endişelendiriyor. Bazı ülkelerde ise risk diğerlerine göre daha fazla. The Economist dergisinin ülkelerin kısa vadeli borçları, parasının dolar karşısındaki durumu, cari açığı ve mali sistemlerindeki açıklığa göre yaptığı sıralamaya göre Türkiye en kırılgan ülke olarak zirvede.
The Economist’e göre ülkeler arasındaki uçurumun büyüklüğü, durduğu takdirde likidite krizi oluşturabilecek boyutta bir yabancı para akışını gösteriyor. Devlet rezervlerine bağlı yüksek seviyedeki kısa vadeli dış borçlar, ekonominin geçici zorluklar karşısındaki aciz durumunun karşılığı. Hızlı kredi yükselişi ise genellikle gergin şirketler ve abartı değerde mülk fiyatları anlamına geliyor. Daha açık mali sistemler uzun vadede büyümeyi arttırsa da, sermayenin çabuk bir şekilde erimesini de sağlayabiliyor. Bu dört faktör göz önünde bulundurulduğunda 26 ülkenin 3 renk ile derecelendirildiğinde ortaya çıkan risk tablosu Türkiye için endişe verici. Yeşil ülkeler aniden durma riskinin az olduğu ve bazıları petrol zengini olan ülkeler. Rezervleri, üretim fazlası miktarları ve kapalı sermayeleri değerlendirildiğinde bu ülkelerden hızlı bir para çıkışı olması mümkün değil.
TL yüzde 13 değer kaybetti
Pek çok gelişmekte olan büyük ülke ekonomisi ise sarı renkteki orta seviyeli risk bölümünde yer alıyor. Hindistan ve Endonezya çoktan baskıyı hissetmeye başlamış durumda. Meksika gibi diğer bazı ülkeler son karmaşada başarılı bir grafik çizmiş durumda. Peso geçen seneki seviyesinin biraz üstünde. Ancak mali açıklık ve kredi yükselişi kırılganlığa zemin hazırlayan etkenler. 1990’lardaki Asya krizinin kurbanları Malezya ve Filipinler şimdi daha iyi durumda. İki ülke de cari hesap üretim fazlası politikası izliyor ve kısa vadeli sorunları çözmek için daha büyük rezervler oluşturuyor.
Kırmızı bölümdeki ülkeler ise en büyük riske sahip. Güney Afrika , Ukrayna ve bazı Latin Amerika ülkeleri kırılgan görünüyor. Zirvede ise Türkiye var. Cari açığı gayri safi milli hasılasının yüzde 6 üzerinde olan Türkiye’de kısa vadeli borçları hali hazırdaki rezervlerden yüzde 150 fazla. Türkiye’nin kredisi 2009’dan beri hiçbir gelişen ülke ekonomisinde olmadığı kadar hızlı yükseldi. Sene başından beri dolar karşısında yüzde 13 değer kaybeden TL’nin daha da değer kaybedebileceği söyleniyor.
Radikal