Ham petrol fiyatlarının son 7 yılın en düşük seviyesine gerilemesi, ekonomileri önemli ölçüde petrol gelirlerine bağlı olan büyük üretici ülkelerde endişeye neden oldu. Petrol fiyatlarının hızla düşerek varil başına 30 dolar seviyesine gerilemesi, ekonomileri büyük ölçüde petrol satışlarından elde edilen gelirlere bağlı olan ülkeleri tedirgin etti.
Petrol fiyatlarının son 7 yılın en düşük seviyesine çekilmesi, Rusya, Venezuela, Irak, İran, Suudi Arabistan, Nijerya, ABD ve Kanada gibi ülkelerdeki üreticileri zora sokarken, bu ülkelerin hükümetlerinde de bütçe açığı sıkıntısına yol açtı.
Bir varil ham petrol başına üretim maliyeti Rusya'da 40-50 dolar, ABD'de bu miktar 55-60 dolar, Kanada'da 70-80 dolar, Venezuela'da 60-70 dolar, Nijerya'da 25-35 dolar, Irak, İran ve Suudi Arabistan gibi Ortadoğu ülkelerinde ise 20 ila 30 dolar civarında seyrediyor.
Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, Rusya'nın, petrol fiyatlarında yaşanan düşüş nedeniyle 90 ila 100 milyar dolar kaybettiğini vurguladı.
Ekonomik krizle mücadele eden Irak da ekim ayında onayladığı 94 milyar dolarlık 2016 bütçesini, petrol fiyatlarının gelecek sene varil başına ortalama 45 dolar olmasını öngörerek hazırladı.
Üzerindeki yaptırımlar nedeniyle ham petrol ihracında sıkıntı yaşayan ve üretim seviyesi son 4 yılda giderek düşen İran da 2016 bütçesini henüz açıklamasa da bunun varil başına petrol fiyatlarının 42 ila 50 dolar seviyesi baz alınarak belirleneceğini açıkladı.
Dünyanın en büyük petrol ihracatçısı olan Suudi Arabistan ise düşen petrol fiyatları ve varil başına düşük üretim maliyeti sayesinde, küresel petrol piyasasından pahalıya üretim yapan ülkeleri saf dışı bırakmaya çalışıyor.
Petrol üretimi devlet tekelinde olmayan ve serbest piyasadaki binlerce bağımsız üreticiden oluşan ABD'nin petrol endüstrisinde ise üreticiler düşük petrol fiyatlarına karşı ayakta durmaya çalışıyorlar.
Düşük petrol, ekonomik sorunları artıracak
Merkezi Dubai’de bulunan Stratejik Arap Forumu tarafından yayımlanan “2016’da Arap Dünyasının Ekonomik Durumu” isimli raporda, ham petrol fiyatlarındaki düşüşün sürmesi, gelirlerin çeşitlendirilememesi, iç savaşlar, güvenlik sorunları ve eğitim imkanlarının düşüklüğü gibi nedenlerle 2016’da ekonomik sorunların artarak devam edeceği vurgulandı.
Raporda, Körfez ülkelerinin, bölgedeki diğer ülkelere nazaran daha iyi durumda olacağı, ekonomik senaryoların petrol fiyatlarına bağlı değişebileceği belirtildi. Petrol fiyatlarının 45 dolara düşmesi halinde bölgede sermaye ve bütçe açıklarının görüleceğine işaret eden raporda, Körfez ülkelerinin bütçelerinin, petrole hükümet desteğinin gözden geçirilmesi ve vergi konulması halinde istikrarını koruyabileceği tespitine yer verildi.
AA