İşlenmemiş gıda enflasyonu son üç yılda ortalama yüzde 13 artış eğilimi sergilerken, 2015'te fiyatı en çok artan ürün yüzde 107 ile zeytinyağı, fiyatı en çok düşen ürün ise yüzde 21 ile patates oldu.
Yıllık enflasyonun yüzde 23,32'sine ulaşan sebze grubu, işlenmemiş gıda enflasyonunun yüzde 13,83'e çıkmasında etkili oldu.
Böylelikle işlenmemiş gıda enflasyonu son üç yılda ortalama yüzde 13 ile yüksek bir artış eğilimi sergilerken, yaz aylarında yüksek fiyat artışları nedeniyle gündeme oturan kırmızı et fiyatları ise geçen ayın ardından bu dönemde de sınırlı bir düşüş kaydetti.
Son bir yıllık dönemde yavaşlama eğilimi gösteren işlenmiş gıda yıllık enflasyonu aralıkta temelde katı-sıvı yağ ve ekmek-tahıl grubu fiyat gelişmelerine bağlı olarak yükseldi. Bunun sonucu işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 0,5 puan artarak yılı yüzde 8,33 ile tamamladı.
Aralıkta 2014 yılının aynı ayına göre 105 gıda ürünün fiyatında artış gözlenirken, sadece 17 maddenin fiyatında gerileme oldu.
Söz konusu dönemde fiyatı en çok artan ürün yüzde 107 ile zeytinyağı olurken, bu ürünün kilogram fiyatı 28 lirayı geçti. Zeytinyağını yüzde 60 ile sarımsak, yüzde 58 ile yeşil soğan, yüzde 48 ile ıspanak takip etti.
Listede ilk sıralarda yer alan ürün fiyat değişimlerine bakıldığında, dolmalık biberde yüzde 44, karnabaharda yüzde 43,6, yer fıstığında yüzde 42,5, sivri biberde 41,3, kuru soğanda yüzde 37,7, çarliston biberde yüzde 34,4, limonda yüzde 32, badem içi ve pırasada yüzde 30 fiyat artışı görüldü.
Yıl içerisinde gündeme gelen dana eti fiyatları da yüzde 23,4 yükseldi. Bu dönemde su yüzde 11, ekmek yüzde 6,6 zamlandı.
Patatesin fiyatı düştü
Fiyatı 5 lirayı aşarak gündemde yer bulan patates ise sene ortalamasında cepleri rahatlattı. Söz konusu dönemde en yüksek fiyat azalışı yüzde 21 ile patateste, yüzde 14 ile margarinde, yüzde 13,9 ile de kuru kayısıda görüldü. Fiyatı düşen 17 ürün arasında yüzde 12 ile kuru fasulye, yüzde 10 ile Antep fıstığı, yüzde 7 ile havuç, yüzde 6 ile salatalık, yüzde 5,7 ile nar öne çıktı.
İçinde zeytinyağı olmayan zeytinyağı!
Öte yandan, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının tağşiş yaptığı tespit edilen firmaları açıklamasıyla yeniden gündeme gelen zeytinyağında hileli karışım konusunda Aydın’da yapılan analiz çalışmalarından da benzer sonuçlar çıktı.
Ülke genelinde zeytinyağı toplu alım satımlarında ürünlerin içeriğine ilişkin analiz hizmeti sunan Aydın Ticaret Borsası Laboratuvarı, 2015 yılında gönderilen 941 numuneyi inceledi. Yapılan testlerde bu numunelerden yüzde 24’üne tekabül eden 225’inde bitkisel yağların karışımı tespit edildi.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birlikleri Başkanı Gürkan Renklidağ, zeytinyağında tağşiş olarak adlandırılan farklı yağlarla karıştırma sahteciliğinin son dönemde artışa geçtiğini, bunun laboratuvar analizleriyle de ortaya konduğunu belirtti. Tağşişin eski bir sorun olmasına rağmen yöntemlerin teknolojiyle değişiklik göstermeye başladığına işaret eden Renklidağ, tağşiş ihbarları üzerine yapılan denetimlerden alınan numunelerde artık karışım değil içinde hiç zeytinyağı bulunmayan ürünlerin saptanmaya başladığına dikkati çekti.
Pamuk yağına aroma katıkıyor
Sorunun artarak devam etmesinde cezaların yetersiz kalmasının da etkili olduğunu vurgulayan Renklidağ, şunları kaydetti: “Eskiden zeytinyağının içine başka yağ karıştırılırdı. Son dönemde ise pamuk yağı gibi ürünlerin zeytinyağı aroması ilavesiyle piyasa sürüldüğü tespit ediliyor. Örneğin bir tanker dolusu pamuk yağı, zeytinyağı aroması ilave edilerek zeytinyağı ambalajıyla pazara sürülüyor. Kilogramı 3.5 lira olan pamuk yağı, 10-12 liradan zeytinyağı diye satılıyor.”
AA