Enerjisinin yüzde 70'ini ithal eden Türkiye'de verimlilik için yasal düzenleme 2007'de uygulamaya girdi. Yasada yalıtımdan enerji pasaportuna kadar birçok konu var
Kaynakların giderek azalması, artan nüfus, çevre kirliliği, hızla gelişen sanayileşme, plansız kentleşme küresel dünyanın en önemli sorunlarından biri haline geldi. Ülkeler enerjide rotalarını belirlerken sadece ekonomiyi değil sosyal yaşamı da göz önüne almaya başladı. Petrol, kömür, doğalgaz gibi enstrümanlara ulaşımın giderek zorlaşmasının da etkisiyle dünya, yenilenebilir enerji kaynaklarına yön çevirirken bir yandan da tüketimin daha bilinçli yapılması için kolları sıvadı.
Tüketilen enerji miktarının, üretimdeki miktar ve kaliteyi düşürmeden, ekonomik kalkınmayı ve sosyal refahı engellemeden en aza indirilmesi olarak bilinen Enerji Verimliliği artık tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hükümetlerin önceliği haline geldi. Toplam enerji arzının yüzde 70'ine denk geldiği Türkiye'de 2020 yılında toplam enerji arzının ancak yüzde 22'sinin yerli üretimle karşılanabileceği bekleniyor. Bunun için de verimlilik daha da önem kazanıyor. Enerjinin verimli kullanımının sağlanmasında en temel gösterge enerji yoğunluğunun düşürülmesi olarak gösteriliyor. Kişi başına enerji tüketimi OECD ülkeleri ortalamasının yaklaşık yüzde 20'si oranında, enerji yoğunluğu ise OECD ortalamasının iki katı civarında.
2007'de yasa çıktı
Bugüne kadar yürütülen çalışmalara rağmen enerji yoğunluğu, düşme eğilimine girmez. Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre gelişmiş ülkelerde enerji yoğunluğu 0.09-0.19 arasında iken, ülkemizde 0.38 olması ve azalma eğilimi göstermemesi bu konunun ciddi olarak ele alınması gereğini ortaya koyuyor. Sadece bu rakam bile, Türkiye'nin enerji verimliliğinin artırılması konusunda yapılabilecek çok şey olduğunu gösteriyor. Bu bağlamda, 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu'nun 2 Mayıs 2007'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle bazı değişiklikler gündemimize girdi. Binaların yıllık maksimum enerji tüketim miktarları (kWh/metrekare) bu kanalla belirlenirken, yapı tesisatları düzenli olarak denetlenmeye başladı. Yapılarda ısı yalıtımındaki standartlar, binalara enerji pasaportu verilmesi bu yasayla uygulanmaya başlandı.
Tasarruflar ne kadar etkiliyor
Türkiye'de, enerjinin yoğun kullanıldığı sektörlerde yüzde 20-30 dolayında enerji tasarruf potansiyeli olduğu biliniyor. Sanayi ve ulaşımda bu rakam yüzde 20 civarında. Ortalama 15'lik elektrik tasarruf potansiyeli geri kazanıldığında yılda 3 milyar dolarlık doğalgaz ithalatını da önleyebiliyor. Binaların ve işletmelerin ısıtma ve soğutmasında yüzde 35 ve ulaşımda yüzde 15 tasarruf sağlandığında yılda ortalama 2 milyar dolarlık petrol ve doğalgaz ithal edilmeyebilir. Enerji Verimliliği Kanunu ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından belirlenen hedef, Türkiye'nin enerji yoğunluğunu 2020 yılına kadar yüzde 15 azaltmak. Kamu bunun için çalışma yaparken özel sektör de tasarruf kelimesini içeren ürünler üretmeyi tercih ediyor. Evlerimizin içine giren bu tasarruf ve verimlilik modelleri ise bu anlamda bizlere yol gösteriyor.
Evdeki eşyaları verimli kullanmanın yolları
Fırın:
- Fırın kapağını sık sık açıp kapatmayın ve kapağı uzun süre açık bırakmayın!
- Cam ve seramik kaplar kullanın, böylece fırın sıcaklığını 15 derece düşürebilirsiniz!
- Pişirme süresinden birkaç dakika önce fırını kapatın, yemeğiniz pişmeye devam eder!
- Gerekli olmadıkça ön ısıtma yapmayın!
- Fırında birden fazla yemek pişirebilirsiniz, az zamanda çok iş çıkar!
- Yiyecekleri düşük sıcaklıkta pişirebilirsiniz vakit alır ama lezzeti artar. Tencere ve tava kapaklarını kapatın, buharı kaçmasın! (Kapağı kapatın enerji buharlaşmasın)
Çamaşır Makinesi:
- Makineyi doldurun, tam kapasite çalışsın!
- Ekonomik ve kısa programlar kullanın, zaman kazanırsınız!
- Düşük su sıcaklığını tercih edin, çamaşırlarınız da yıpranmamış olur!
- Makinenizin bakımlarını düzenli yaptırın, ömrü uzar!
- Yukarıdan yüklemeli modeller yerine önden yüklemeli modeller kullanın!
- Daha az deterjan kullanın, sağlığınızı da koruyun!
- Düşük sıcaklık eşittir uzun ömürlü çamaşır.
- Kısa programlar hem para hem zaman kazandırır.
Bulaşık Makinesi:
- Bulaşıklarınızı elde yıkamayın, makine kullanın!
- Makineyi doldurun tam kapasite çalıştırın.
- Su girişini sıcak suya bağlayın!
- Ekonomik devirli düşük sıcaklık programını kullanın, bulaşıklarınız temiz olacaktır!
- Bulaşıklar için en verimli yıkama sıcaklığı 50 derecedir.
- Filtre ve tahliye kısımlarını temizlemeyi unutmayın!
Buzdolabı:
- Buzluk ve soğutma sıcaklıklarını doğru ayarlayın.
- Soğutma bölüm sıcaklığı 4-5 derece, dondurucu bölüm sıcaklığı -20 -18 derece olmalı.
- Buzdolabını diğer beyaz eşyalara yakın yerleştirmeyin, dolap ısısını düşürür!
- Güneş alacak yerlerden, radyatör ve ısı kaynaklarından uzağa yerleştirin ki, enerji tüketiminiz yüzde 25 azalsın.
- İçini mümkün olduğu kadar dolu ve düzgün yerleşmiş tutun!
- Buzdolabına gıdaları kapalı kaplarda koyun, kapısını açık bırakmayın. Buzdolabın kapısını sık sık açıp kapamayın!
- Yemekleri soğuduktan sonra buzdolabına koyun ki hem dolabınız hem de yemekleriniz bozulmasın.
- Düzenli olarak bakım yaptırıp temizleyin!
- İhtiyaç duyulan büyüklükte bir soğutucu seçin, fazlasına gerek yok!
- Derin dondurucusu üstte veya altta olan modeller, yan yana olanlardan daha verimli olur.
Televizyon:
- Televizyonu kumandadan değil düğmesinden kapatın. (LED, LCD ve plazma televizyonların için bu durum geçerli değildir.)
- Televizyonun sesini kısık tutun!
Klima:
- Elektronik termostatlı klima kullanın!
- Kontrollü olarak gerektiği zaman kullanın!
- Temizlik ve bakımını düzenli yapın!
- Dış ünitesini korunaklı bir yere yerleştirin!
- Klimanız doğrudan güneş ışığı almasın. Mekâna uygun düşük kapasiteli modelleri tercih edin.
Aydınlatma:
- Kullanmadığınız lambayı mutlaka söndürün!
- Güneş enerjisinden yararlanmaya çalışın, sağlığınız açısından da önemli!
- Kontrollü aydınlatmalar ve tasarruflu ampuller kullanın!
- Evde genel aydınlatma yerine kısmi aydınlatma kullanın!
- Çok sayıda düşük güçlü lamba yerine yüksek güçlü lamba kullanın!
- Dekoratif aydınlatma yapmamaya çalışın!
- Karanlığı istemiyorsanız verimli aydınlanmayı sağlayan ampul kullanın. Gün ışığından yararlan ve sensörlü aydınlatma kullanın.
Sabah