Merakla beklenen ve sadece Körfez Ülkelerini değil tüm dünyayı ilgilendiren OPEC Viyana zirvesi petrol ihraç edenler açısından uzlaşmaya dönen bir seyir izledi.
Eylül ayında Cezayir’de yapılan gayri resmi toplantıda varılan anlaşma, Viyana toplantısıyla resmiyet kazanırken, OPEC üyesi ülkeler petrol üretiminin düşürülmesi üzerinde anlaştılar. Bu haber uluslararası petrol piyasasına hemen petrol fiyatlarının yükselişi olarak aksetti ve ham petrolun varil fiyatı 8 dolar birden yükseldi. Viyana toplantısına katılmayan ama verdiği mesajlarla petrol üretiminde azaltmaya taraftar olduğunu açıklayan Rusya ve diğer OPEC üyesi olmayan ülkelerin tutumları, piyasanın önümüzdeki seyrini belirleyecek. Yine de piyasa uzmanları ham petrol varil fiyatlarının, 2018 yılı sonuna kadar 60 doların üstüne çıkmayacağını tahmin ediyorlar.
Bu arada petrol endüstirisi ile ilgili hazırlanan bir raporda, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar’ın bütçe dengeleri açısından daha düşük başabaş fiyatına sahip olmaları nedeniyle, diğer petrol ihraç eden Arap Ülkeleri ile kıyaslandığında daha avantajlı durumda olduklarına yer verildi. Örneğin Katar, 44 dolarlık bir petrol fiyatıyla bütçesini dengeleyebilirken, Umman 104 ve Bahreyn ise 97 dolar civarında bir petrol fiyatıyla denk bütçeye sahip olabilir. Suudi Arabistan 77, Kuveyt ise 60 dolarlık fiyatlarla bütçe açığı sorunundan kurtulabilir. Ortalama olarak Körfez ülkeleri genelindeki ekonomik büyüme ortalaması 2016 ve 2017 de yaklaşık yüzde 2.6 olarak tahmin ediliyor.
Daha önceki gündem özetlerimizde paylaştığımız gibi Aralık Ayı Körfezde liderler zirvesi ayı olarak biliniyor. Bu ay Bahreyn’in başkenti Manama’da toplanacak olan Körfez Liderler Zirvesi ile ilgili hazırlıklar devam ediyor. Öncü toplantılarla biraraya gelen bakan ya da üst düzey bürokratlar düzeyindeki toplantılarda, yaklaşan zirvenin gündemine son şekli verilmeye çalışılıyor.
Bu arada, muhtemel gündem ile ilgili basında yer alan haberlere göre, 2016 Manama Zirvesi Körfez İşbirliği Konseyinin, Körfez Birliği haline dönüşmesi için bir dönüm noktası olacak. Bu fikir ilk defa 2011’de dönemin Suud Kralı Abdullah tarafından gündeme getirilmişti. Körfez Birliği, Avrupa Birliği’nden esinle sadece ekonomik değil aynı zamanda siyasi bir birliği ve buna bağlı olarak ortak para, ortak ordu gibi yenilikleri de içeriyor. Umman dışındaki Körfez Ülkeleri böyle bir yapıya sıcak bakarken, Umman ortak ordu fikrine mesafeli yaklaşıyor.
Bu arada 33. kez biraraya gelen Körfez İşbirliği Konseyi İçişleri Bakanları toplantısında Suudi Arabistan Veliaht Prensi, Bahreyn’de başarıyla tamamlanan ortak askeri tatbikata gönderme yaparak, Körfez Ülkelerinin kendilerine yönelik tehditleri savabilecek güç ve yeteneğe sahip olduklarını vurguladı.
Suudi Arabistan
Suud Kralı Selman, Yüksek Ekonomi ve Planlama Konseyinin Vizyon 2030 Stratejik Belgesi çerçevesinde tavsiye edilen alanlarda kullanılmak üzere 26 milyar dolarlık bir kaynağı Kamu Yatırımları Fonu’na aktardı. Söz konusu kaynak istihdamı geliştirmek ve ekonomiyi çeşitlendirmek amacıyla kamu adına yatırımlar veya ortaklıklar yapmak üzere kullanılabilecek.
Öte yandan Kral Selman yaklaşık 35 milyar dolar tutarındaki tamamlanmış alt yapı ve madencilik yatırımlarının hizmete açılışlarını gerçekleştirdi. Ülkenin kuzey doğusunda yer alan yatırımlar fosfat madenciliği ile petro kimya tesisleri ile birlikte bazı yerleşim yerlerindeki altyapı projelerinden oluşuyor.
Mekke Emiri Prens Al Faysal, Cidde’de basın mensuplarıyla bir araya gelerek, farklı konularda açıklamalarda bulundu. İlk olarak haccın önümüzdeki yıllarda da izinli ve vizeli olması gerektiğine inandıklarını söyleyen Emir, Mekke’ye bir havaalanı yapılması fikrine sıcak bakmadıklarını, Mekke’yi bir turistik destinasyon olarak değil, hacc ve ibadet şehri olarak kabul ettiklerini vurguladı. Başka bir soru üzerine halen Suudi Arabistan’da 250.000 Burma’lı müslümanın bulunduğu, bunlara oturma izni ve iş imkanı sağladıklarını açıkladı.
Cidde’deki altyapı ve trafik yatırımlarına da değinen Prens Al Faysal, atık su sistemi sayesinde daha fazla yağış alınmasına rağmen sel olaylarına rastlanmadığını ve trafik probleminin raylı sistemler devreye girdiğinde ortadan kalkacağını iddia etti.
Suudi Arabistan milli istihdamı geliştirme kapsamında, stratejik önemine binaen Telekomunikasyon sektöründe sadece Suud vatandaşlarının çalışabileceğini duyurdu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yaptığı açıklamada, bu uygulamaya eşi Suud’lu olan erkeklerin bile istisna teşkil etmeyeceğini vurguladı.
2015 yılında Mekke-i Mükerreme’de meydana gelen vinç kazası ile ilgili olarak Mekke’deki alt mahkeme kararını vererek, diyet almak için mahkemelere başvurabilecek mağdurların tesbitini kesinleştirip, onayladı. Hayatını kaybedenlerin ve yaralananların tam isim listesinin yer aldığı kararla, diyet hakkı kazananların isterlerse Cidde’deki ilgili üst mahkemeye başvurabilecekler.
Birleşik Arap Emirlikleri
Abu Dhabi –Dubai arasında uzun zamandır beklenen otoyolun Abu Dhabi sınırları içerisinde kalan 72 km’lik etabı tamamlanarak hizmete açıldı. Oldukça yoğun bir trafiğin olduğu Abu Dhabi –Dubai otoyolu Abu Dhabi sınırlarından itibaren alternatif yollara yönlendiriliyor ve bu da hem gecikmeye hem de yoğunluklara neden oluyordu. Tamamlanan kısmın maliyeti 570 milyon dolar olarak açıklandı.
Dubai Emirliği, Arap Dünyasındaki en büyük kütüphanenin inşaatı için düğmeye bastı. 2018 yılında hizmete girecek ve 272 milyon dolara malolacak projede, basılı yazma eserlerin yanısıra, görsel-işitsel eser kolleksiyonları, sanat galerileri, basılı eserlerin korunması ve bakımı, konferans ve toplantı salonları, bilişim merkezleri ve medeniyetler müzesi de yer alıyor.
Kuveyt
Kuveyt geçtiğimiz haftayı seçim telaşıyla geçirdi. Kuveyt Emiri halen Başbakanlık görevini yürüten Cabir El Mübarek’i yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi. Bu arada yeni seçilen Meclis üyeleri de Meclis Başkanlığı seçimi için kulislere başladı. Geçtiğimiz Cumartesi günü, Emir tarafından feshedilen Kuveyt Meclisi için seçimler yapılmıştı. 50 üyesi olan Kuveyt Meclisinin üyelerinin önemli bir kısmı yeni seçilenlerden oluşurken yaklaşık 20 sandalyenin farklı muhalif milletvekilleri tarafından kazanıldığı ifade ediliyor.
Kuveyt, ABD’den 28 adet F18 savaş uçağı alacağını doğruladı. Amerikan Dış İşleri Bakanlığı, 10 gün önce Amerikan Kongresine, Kuveyt’e 40 adet savaş uçağının satılacağı bilgisini göndermişti.
Katar
Katar, Tunus’a 1.25 milyar dolarlık ekonomik yardım yapacak. Tunus’ta yapılan bir toplantıya katılan Katar Emiri tarafından açıklanan yardım, Tunus’taki rejim değişikliğinden sonra yapılan en büyük mali yardım niteliğini taşıyor. Tunus hükümeti ise planladığı yatırımlar için yaklaşık 3.5 milyar dolar tutarında bir dış destek arayışında. Bu arada Türkiye de Tunus’a 100 milyon dolar tutarında faizsiz kredi sağlayacak.