Her yıl baharda yüksek fiyatla tezgaha gelen ancak yazın fiyatı düşen meyveler, bu yıl zirvede seyrediyor. Nedenlerden biri de üretici yerine market fiyatlarını baz alan pazarcılar...
Yaz mevsimi geldi geçiyor ancak vatandaş bu yıl yaz meyvelerinin tadını alamadı! İlkbahar sonunda tezgahlara gelmeye başlayan meyvelerde fiyatlar yüksek seyretmeye devam ediyor. Önceki yıllarda yaz aylarının belli bir döneminde olgunlaşan ve piyasaya çıkan meyvelerin fiyatı bu bolluk nedeniyle bahar sonundan yaz başına kadar normale dönüyordu.
Ancak özellikle bu yıl, mevsim dalgalanmaları nedeniyle meyvelerin olgunlaşma dönemleri de şehirden şehre göre büyük farklılıklar gösterdi. Uzmanlar bu nedenle ürünün piyasaya aşama aşama sürüldüğünü ve fiyatlarda bir düşüş görülmediğine vurgu yapıyor.
‘Yağışlar geç geldi’
Ayrıca yine iklimsel etkilerin yanında sofraya gelene kadar pek çok aracı elden geçen meyvelerin fiyatları yaz mevsimine başladığı gibi yüksek seyretmeye devam ediyor. Üreticiler, kendilerinden alınırken ve tüketiciye ulaşana kadar meyvenin çok fazla aracının elinden geçtiğine dikkat çekiyor.
Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, yaz meyvelerinin yıl içinde olgunlaşma dönemlerinin farklılaştığına vurgu yaparken, bu nedenle ürünlerin bir anda değil, aşamalı olarak piyasaya sürüldüğüne dikkat çekti. Yıldırım, “Hava koşullarındaki bu dalgalanmalar ürünlere de yansıyor. Eskiden mayıs-haziran gibi yaz meyveleri kendi dönemlerinde bir anda olgunlaşır ve piyasaya çıkardı. Bu sayede fiyat kademeli olarak düşerdi. Şu anda ise henüz meyvelerin olgunlaşmadığı yerler var. Çok kısa bir dönem kiraz fiyatları 3-4 lirayı gördü ama mevsim boyunca çok yüksek seyretti” diye konuştu.
Yıldırım, Türkiye’de son yıllarda sezonları kısa olan meyvelerin hem iklim değişikliği, hem de yeni fidan ve çeşitlerle uzayarak 5-6 ay piyasada bulunduğunu anlattı. Yıldırım, “Ürünlerin olgunlaşma ve hasat dönemleri de gecikmeye başladı. ‘Üretim azalıyor’ diyemeyiz, çünkü ortalama aynı miktarlar söz konusu” dedi.
Uluslararası Tarım ve Gıda Konfederasyonu Başkanı Hakan Yüksel de mart ve nisan aylarında beklenen yağışların mayıs ve haziran aylarında gerçekleştiğini kaydetti. Yüksel, “Bu da, hem beklenen yağışların geç gelmesine hem de olgunlaşan ürünlerin zarar görmesine neden oldu. Rekolte de meyvelerde biraz düşük kaldı. Bu yıl pazara çıkan ürün az” ifadelerini kullandı.
Pazarcı marketi baz alıyor
Meyvede bir diğer dikkat çeken konu ise pazardaki fiyatlar. Özellikle 2017 yılına kadar her yıl market ve pazar arasındaki fiyat farkı gözle görülür olurdu. Ancak bu yıl pazar fiyatları, market fiyatlarını aratmıyor. Ali Ekber Yıldırım, artık pazarcının üreticiyi değil marketteki fiyatları baz alarak hareket ettiğini ve fiyatları benzer tuttuğunu söyledi.
Hakan Yüksel ise, tüketicilerin pek çoğunun son yıllarda pazar alışverişine yöneldiğini ifade ederken, “Pazarcılar ise bunu fırsata dönüştürdü. Oysa ki pazarcılar ürünü daha uygun fiyata alabiliyorlar” dedi.
‘Sera-tarla arasında geçiş dönemi var’
Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nden yapılan açıklamada ise, fiyat artışının üretici-tüketici arasındaki pazarlama kanallarının oluşturduğu zincirden kaynaklandığı belirtilerek, şöyle denildi:
“Meyve ve sebze üretiminde giderler her ne kadar meyve türlerine göre değişmekle beraber üreticiye bir maliyetinin olduğu aşikardır. Ancak TZOB olarak fiyatlarda artışların nedeninin üretici tüketici arasındaki pazarlama kanallarının oluşturduğu zincirde fiyatların 4-5 kata kadar yükselmesi olduğunu belirtiyoruz... Ancak son zamanlarda sebze fiyatlarındaki artışın nedeni sera üretimi ile tarla üretimi arasındaki geçiş dönemi olmasındandır. Şu anda serada üretim bitmiş tarlada sebze üretimi yeni başlamıştır.”
Milliyet