Servislerin kaldırılması tartışılıyor

‘Güçlü ve Dengeli Büyüme için Yapısal Dönüşüm’ başlıklı eylem planında iki ayrıntı, bir hayli dikkat çekti ve tartışıldı. Bunların ilki şehir merkezlerine ücretli giriş uygulaması olurken, diğeri de servislerin kaldırılmasına yönelik öngörülen düzenleme oldu

Bu düzenlemeyle servis araçlarının kapasite, güzergâh ve araç teknolojileri yeniden değerlendirilecek. Düzenlemeyle, raylı sistem hattı üzerinde bulunan iş yeri, üniversite ve okul servislerinin kaldırılması planlanıyor. Servis konusunda “Kimse mağdur olmayacak” denilirken, gazeteye konuşan ulaşım uzmanları, bazı çekincelerini dile getiriyor. “Şehre ücretli giriş” olarak tanımlanan sistemin ise dünyada farklı uygulamaları bulunurken, bunların bir kısmının başarılı bir kısmının da başarısız olması dikkat çekiyor. Bununla birlikte sistemin uygulama biçimi de büyük önem taşıyor.

‘50 bin servis aracı 20 saat boş duruyor’

Bahçeşehir Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı; “Servislerle ilgili düzenlemeyi takdirle karşılıyorum. 50 bin servis aracının 25 bini Boğaz Köprüsü’nü boş geçiyor. 4 saat çalışıyor ve 20 saatte de park edip yolların 1 şeridini kapatıyorlar. Otomobillerin yüzde 80’inde bir kişi var, taşıma payları ise yüzde 10. Servislerin kaldırılıp, esnafın mağdur edilmesi gibi bir niyet yok. Kaldırın denildiğinde, bu kalkmaz. Gelişmiş hiçbir şehirde servis aracı yok, muazzam toplu taşıma sistemleri var. Biz o seviyelere gelene kadar pilot uygulamalar olacak. Örneğin, servislerin köprü geçişi kalkacak. Deniz entegrasyonu sağlanmalı. Şu anda metro yüzde 20 kapasiteyle çalışıyor. Metro sistemine lastik tekerlekliyi entegre etmemiz lazım. Kısa mesafelerde yeni hatlar gerekir. Bunu İETT yapıyor, diğerleri yapmıyor. O da trafik sıkışıklığına neden oluyor. Bunun İstanbul’a bir yıllık maliyeti 6 milyar lira” dedi.

‘Servisler kaldırılsın da raylı sistem yeterli değil’

İTÜ İnşaat Fakültesi Ulaştırma ABD üyesi Prof. Dr. Haluk Gerçek; “Servis araçlarının kaldırılması, prensipte yanlış değil. Ancak her yere raylı sistemle ulaşmak mümkün değil. 2023 planında 600 kilometre olacak deniyor ama şu anda bu rakam 140 kilometre civarında. Dolayısıyla servislerin kaldırılması mümkün değil. Dikkatli planlama gerekiyor. Raylı sistemle erişilebilecek noktalarda böyle bir planlama yapılabilir. Mevcut raylı sistemlerin taşıdığı yolcu sayılarında ciddi bir artış olur. Türkiye’de özellikle İstanbul’da servis kullanım oranı oldukça yüksek. Toplu taşımaya neredeyse yakın miktarda servislerle yolcu taşınıyor. İlkokul çağındaki çocuklar için özellikle, eskiden her aile evine en yakın okula gönderiyordu çocuğunu. Şimdi çok uzak okullara gidiyorlar. Servis araçları Sabah ve akşam saatlerinde kullanılıyor. Raylı sistem bütün kente yayıldığında, kademeli olarak kaldırılması uygun olur” değerlendirmesinde bulundu.

‘Servis şoförleri metroya karşı değil’

İstanbul Umum Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı Hamza Öztürk; “Öncelikle raylı sistemin olduğu güzergahlarda düzenlemenin yapılacağından bahsediliyor. Daha önce de yapıldı, bugün de yapılıyor, yarında yapılacak. Servisler kökünden kalkacak diye bir şey yok. Bu mümkün de değil! Servis sektörü bir arz talep meselesidir. Talep edildikçe servisçi olacaktır. Talep olmazsa zaten kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Haberleri görerek sokağa çıkalım diyen esnaf da oldu. Daha sakin, itidalli olan esnaf da var. Biz herhangi bir tepki ve oluşumun içerisine girmeyeceğiz. Habipler tramvay hattı açıldığında taşıdığımız öğrenci sayısında ciddi azalma oldu. Metronun olmadığı yerlerden öğrenci kayıtları gelince, bizim arzımız başka hatlara kaydı. Hiçbir servis şoförü metroya, Metrobüs’e, Marmaray’a karşı değil. Düzene uyarız. Düzen sağlanırken sistemi çok iyi okumak lazım” diyor.

Şehre ücretli girişte her kentin farklı bir uygulaması var

Dünyada kent merkezlerine ücretli giriş sistemi 10 yıldan fazla süredir uygulanıyor. Türkiye’de de bu konu, önceki yıllarda özellikle İstanbul için birkaç kez düşünülmüş ama sonrasında rafa kalkmıştı. Ücretli giriş, çevreci kaygılar ve tarihi bölgeleri koruma gibi nedenlerle türetildi. En bilinen örnekleri ise Londra, Stockholm, Milano ve Roma’da. Singapur, Brezilya ve Çin’de benzerleri bulununurken, ABD’de yeniden uygulanması tartışılıyor.

Londra merkezinde trafik yoğunluğunu azaltmak amacıyla uygulanan sistemde, hafta sonları ve resmi tatiller hariç belirli saatlerde bu bölyeye giren araçlardan 12 sterlin alınıyor. Ücret, otomatik plaka tanıma sistemiyle tahsil ediliyor ve toplu taşıma sistemi için kullanılıyor. Elektrikli ve hibrit motorlu araçlar muaf. Başka ülkelerde bu ücretler etiket, yıllık vergilere ekleme veya yüksek park ve plaka ücreti yoluyla alınıyor.

Okul servisleri kalıyor, memur servisleri kalkıyor

Okul servislerinin kaldırılacağı yönündeki iddilara Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'dan açıklık getirildi. Okul servislerinin değil, metro güzergahlarındaki memur servislerinin kaldırılacağını belirten Babacan, bir şehirde A noktasından B noktasına kadar metro hattı varsa, burada servise ihtiyaç olmadığını söyledi.

Milliyet