Uluslararası Saraybosna Üniversitesi öğretim görevlisi Berat: "Bosna Hersek 120 yılın en şiddetli yağışını aldı. 1 milyon kişi evsiz kaldı. Mayınların ardından salgın korkusu da artıyor."

Türkiye geçen hafta Soma faciasını konuşurken Bosna Hersek de yaşanan sel felaketi ile mücadele ediyordu. Bosna’daki felaketin boyutlarını Uluslararası Saraybosna Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışan Faruk Berat anlattı. Berat, en son 120 yıl önce Bosna’nın böyle bir felaket yaşadığını belirtiyor. Berat, Bosna’da yaklaşık 1 milyon kişinin evsiz kaldığını ifade ediyor.

Felaketin boyutları nedir?

Bosna Hersek geçen hafta son 120 yılın en etkili yağışlarını aldı. Ülkenin kuzeyi bu yağışlardan en çok etkilenen kesim. En son 120 yıl önce böyle bir felaket yaşandığı biliniyor. Bilanço ise ağır… Toplam 44 kişi öldü ve artma ihtimali çok yüksek. 1.5 milyon insan etkilendi, 550 bin ile 1 milyon arasında insan evsiz kaldı. Metrekareye 90 kilo yağmur düştü. Bölgede çok sayıda heyelan meydana geldi. Birçok yol ulaşıma kapandı. Dağ köyleri ile bağlantılar koptu. Birçok il ve ilçeye elektrik ve su verilemiyor. İçme sularına kanalizasyon suları karıştı. Birçok köprü ya çöktü ya da yıkıldı. Ülkede ulusal yas ilan edilmiş durumda. Felaketin yaşandığı bölgeler ise şunlar: Doboy-Graçanitsa, Maglay-Doboy, Yaytse-Banya Luka, Zavidoviçi-Maglay, Tuzla-Uglyevik, Biyelyina-Brçko, Lonçari-Oraşye Bosna Hersek’in Bosanski Şamats, Oraşye ve Brçko, Raça ve Pavloviç Köprüsü, Bjelina-Janja.

Mayın tehlikesi ne boyutta?

Suların çekilmesi ile birlikte hijyen ve sanitasyon ihtiyacı artacak. Özellikle sıcakların artmasıyla çeşitli salgın hastalıkların vuku bulması da muhtemel. Ayrıca 1992-95 savaşında yerleştirilen mayınların toprak kaymaları ve sel felaketi neticesinde yer değiştirdiği söyleniyor. Mayın probleminin yerel bir problem olmaktan çıkıp bölgesel bir problem haline gelmiş olabileceği belirtiliyor.

Felaketin büyümesinin nedenleri nelerdir?

Aslında Bosna Hersek’in coğrafi yapısı çok yağış almaya müsait. Dere yatakları buna uygun biçimde derin ve geniş. Fakat yüz yılda bir yaşanan yağış olması, hazırlıksız olmamıza neden oldu. Özellikle Drina ve Sava nehirlerinin taşmasıyla felaket büyüdü. Bosna’nın alt yapısının, yollarının, elektrik ve su transfer sistemlerinin eski olması da müdahaleyi aksattı. Yukarıda bahsettiğim mayınlar ise çok ciddi bir felakete neden olabilir.

Bosna üstesinden gelebilecek durumda mı?

Bosna Hersek maddi anlamda yıkılmış bir ülke. Kendi başına bu yükün altından kalkması imkânsız. Yeteri kadar kurtarma ekibi yok, helikopteri yok. Son birkaç gündür diğer devletler olsun, uluslararası yardım kuruluşları olsun Bosna’ya yardım için seferber olmuş durumda. Bosna’nın kendini toparlayabilmesi için ise en önemlisi hasar görmüş evlerin bir an önce tamir edilmesi lazım ki zarar görmüş insanlar, başlarını sokabilecekleri temiz yerler bulabilsin. Gıda ve battaniye çok önemli fakat bununla birlikte şehirlerin temizlenmesi ve evlerin tadilatları da hızlıca tamamlanmalı. Bunun için de inşaat malzemeleri ihtiyacı doğacaktır.

Türkiye ne yapmalı?

Uluslararası Saraybosna Üniversitesi öğrencilerinin organize ettiği başta öğrenciler, bölge halkı ve akademisyenler arasında toplanan 3 kamyon giysi, su, yiyecek ve temizlik malzemeleri Bjelina Janja bölgesine ulaştırıldı. Felaket gününden 4 gün sonra bölge halkı ilk yardımlarını aldı. Öğrencilerimiz malzemelerin dağıtımına eşlik etti. Bölgede ayrıca Türkiye’den Kızılay, AFAD ve çeşitli yardım kuruluşlarının da faaliyetleri koordineli bir şekilde devam ediyor. Türk askeri de burada tamamen organize olmuş durumda.

Radikal