Ekonomik büyümenin kaynağı

Yılın ilk 3 ayında (geçen yılın ilk 3 ayına göre) yüzde 5 büyüdük. Büyüme “insanlara moral verir”. Ekonominin merkezinde “insan” vardır. İster yöneten, ister yönetilen, ister işveren, ister çalışan insanların “morali”, ekonominin yönünü belirler.

Moral bugünün iyi olması ve yarına güvendir. Uzun süredir değişik nedenlerle “moralimiz bozulmuştu”. Yüzde 5 büyüme, “ilaç oldu”. İnsanlar ekonominin hiç de kötü olmadığını gösteren işaretleri kendilerine göre değerlendirecekler.

Yatırım, üretim yapacak olan, işler açılıyor diyerek yatırım ve üretimi artıracak.

Toptancı ve perakendeci Anadolu esnafı işler açılıyor diyerek, stok yenileyecekler.

Parası olan, borçlanma imkânı olan “Yarın bugünlerden iyi olacakmış” diyerek harcamasını artıracak.

Tüketim bazlı büyüme

Hane halkı tüketimi % 5.1 oranında, devletin tüketimi % 9.4 arttı.

İlk yarıda % 5 büyümenin 3.1 puanı halkın tüketim artışından, 1.3 puanı devletin harcama artışından geldi. Özetle, % 5 büyümenin 4.4 puanı halkın ve devletin tüketimindeki artıştan geldi. Yatırımın payı 0.6 puan. Dikkat buyurunuz, yatırıma değil tüketime para harcıyoruz.

Büyümenin dinamiği sanayidir. İmalat sanayiidir. Genelde ekonomi sanayin büyüme hızının biraz ötesinde büyüyor.

Türkiye İstatistik Kurumu sanayi büyümesini üretim hacmine dayalı olarak açıklar. Ama milli gelir hesabına sanayi büyümesi “katma değer” olarak gider. Katma değer üretimin çıktı değeri ile girdi değeri arasındaki farktır. Üretim faktörlerinin üretime yaptıkları katkı toplamıdır.

Üretimi artıralım

Türkiye İstatistik Enstitüsü bu yılın ilk 3 ayında sanayi üretim artışını (üretim miktarı-hacim itibarıyla) % 1.4 olarak açıkladı.

Milli gelir hesabında ise 3 ayda sanayinin (katma değer olarak büyümesi) % 5.3 oranında. İmalat sanayiinde katma değer büyümesi % 1.5 oranında. Bunlar, 2015 yılının ilk 3 ayında sanayinin yapısında çok büyük değişiklik olduğu, sanayide katma değer artışının, üretim artışının önüne geçtiği anlamına gelir. Üzerinde durulması gereken önemli bir değişim göstergesidir.

Talebi artırmak için piyasaya devamlı para akıtma imkânı yoktur.

Tüketimle büyümenin kaynağı gelirdir. Halkın ve devletin geliri devamlı artmazsa tüketim de devamlı artmaz.

Ekonomide gelirin kaynağı üretimdir. Üretim, gelir ve istihdam sağlar. Üretim artmadan tüketimin devamlı artması imkânsızdır.

Üretimsiz, tüketime dayalı büyümenin sürdürülemez.

Güngör Uras / Milliyet