İş yapma hevesi kırılıyor, kurulan şirket sayısında büyük düşüş var
Son Güncelleme: 22 EKİM 2012 - TSİ 10:34
Ekonomide işlerin nasıl gittiğini ölçmenin bir dizi yolu mevcut. En tepedeki göstergeden başlarsak, GSYH büyüklüğüne bakılabilir. Yani tüm ülke olarak ne miktarda mal ve hizmet üretimi gerçekleştirildiğine. GSYH, belli bir zaman dilimindeki üretimin büyüklüğünü ve basit bir hesaplamayla da bu büyüklükteki gelişmenin yönünü ve boyutunu ortaya koyar. Gidiş iyiye mi, kötüye mi; ülke üretim açısından büyüyor mu, küçülüyor mu görmek mümkün hale gelir.
Ya geleceğe ilişkin bakışın, beklentilerin ne olduğu… Bu yönde yapılan bir dizi anket var. Tüketicinin ekonomiye ne ölçüde güven duyduğunu gösteren çalışmalar, aynı şekilde reel kesimin güven duygusunu ölçen anketler…
Anketleri geçip daha somuta gelirsek, yatırım yapma eğilimindeki durum… Biraz daha ilerleyelim, elinde sermayesi olanların şirket kurup iş yapmak için ne ölçüde hevesli oldukları… Şirket kurulması, bir süre sonrası için mal ve hizmet üretimine, istihdama, vergi gelirlerine katkı demek. Kısaca toplu halde kalkınmaya, büyümeye, refaha katkı demek… Dolayısıyla şirketleşme eğilimi önemli.
Peki elinde sermayesi olanlar şirket kurup iş hayatına atılmayı tercih ediyor mu ya da işlerini çeşitlendirecek yeni şirketler kuruyor mu, yoksa bu konuda biraz çekinceli mi davranıyor?
Bu tablo umut vermiyor!
Türkiye'de şirket kuruluş ve kapanışıyla ilgili istatistikleri Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tutuyor. TOBB, geçen hafta sonunda eylül ayına ilişkin istatistikleri yayımladı. Biz de son üç yılın kurulan ve kapanan şirket istatistiklerini aylık olarak bir araya getirdik. Ayrıca, kurulan her 100 şirkete karşılık kaç şirketin kapandığına ilişkin küçük bir karşılaştırma yaptık ve karşımıza hiç de hoş olmayan bir tablo çıktı.
Bu yılın ilk dokuz ayında 29 bin 452 şirket kuruluşu gerçekleşti. Bu dönemde 9 bin 813 şirket de kapandı. Buna göre, kurulan her 100 şirkete karşılık 33 şirket kapısına kilit vurmuş oldu.
Geçen yılın ilk dokuz ayındaki tablo çok farklıydı. Kapanan şirket sayısı, 9 bin 684 ile bu yılla hemen hemen aynıydı. Ancak kurulan şirket sayısı 41 bin 309 düzeyinde bulunuyordu. Dolayısıyla geçen yılın ilk dokuz ayında kurulan her 100 şirkete karşılık yalnızca 23 şirket kapanmıştı.
2010 yılının ilk dokuz ayındaki durum da 2011'e benziyordu. Söz konusu yılın ocak-eylül döneminde 38 bin 96 şirket kurulmuş, 8 bin 276 şirket kapanmış, böylece kurulan her 100 şirkete karşı 22 şirket ticaret hayatından çekilmişti.
Aylara göre durum
Kurulan-kapanan şirket dengesinin en fazla bozulduğu ay bu yılın temmuzu. Söz konusu ay kurulan her 100 şirkete karşılık tam 52 şirket kapandı. Yine bu yılın ocak ayında kurulan her 100 şirkete karşılık 40 şirket kapısına kilit vurdu.
Girişimci niye tedirgin?
Veriler çok açık biçimde girişimcinin şirket kurarak yeni bir işe atılmak için pek de istekli olmadığını ortaya koyuyor.
Yeni bir teşvik mevzuatı uygulamaya konuldu. Yeni mevzuatın müthiş avantajlar getirdiği savunuluyor; ama piyasada pek de yaprak kımıldamıyor, harekete geçene pek rastlanmıyor. Gerçi bu konuda somut veri elde etmek de mümkün olmaktan çıktı; bu konuya bir başka gün değineceğiz.
Bu en büyük dış politika sorunu, siyasi sorun. Ya ekonomik sorunlar… AB'nin durumu ortada. Ürettiğini ihraç etmeyi düşünenler için sıkıntılı süreç belki daha yıllarca devam edecek.
İhracata dönük üretim düşünerek yatırıma niyetlenenlerin sayısı azdır elbette. Ama iç piyasaya dönük çalışmayı öngörenlerin durumu pek mi parlak sanki! GSYH'ye ilişkin son veriler, yurtiçi talebin yerinde saydığını göstermiyor mu…
Yurtiçi talep artmıyor, kimi zaman ithalat yerli üretimden daha avantajlı. Ticaret, sanayicilikten daha karlı duruma gelmiş. Bu durumda elinde sermayesi olanlar neden yatırım için ağrımayan başlarını ağrıtsınlar ki…
Yeni kurulan şirketlerin tümünün büyük şirket ve mutlaka üretim amaçlı olduğu da söylenemez tabii ki. Birincisi, şirket sayısındaki ağırlık zaten limited şirketlerde. İkincisi de ticari faaliyet alanındaki ağırlıkta üretim amaçlı olanlar ilk sırada değil.
İlk dokuz ayda kurulan şirketler arasında ilk sırayı 8 bin 143 adetle toptan ve perakende ticaret alanında faaliyet gösterecekler alıyor. İkinci sırada 5 bin 66 şirketle inşaat alanında faaliyet gösterecekler var. İmalat ise, 4 bin 753 şirketle üçüncü sırada bulunuyor.
İnşaat, inşaat, inşaat!
TOBB, eylül ayında en çok şirket kuruluşu olan on faaliyet alanını ve yine gerçek kişi ticari işletmelerin en çok tercih ettiğin on faaliyet alanını belirlemiş.
İlk sırada, anonim şirketlerde inşaat var; limited şirketlerde inşaat var, gerçek kişi ticari işletmelerin tercihinde de inşaat var!
Eylül ayında kurulan anonim şirketlerin yüzde 8.15'i (29 şirket), limited şirketlerin yüzde 9.54'ü (217 şirket) ve gerçek kişi ticari işletmelerin yüzde 13.77'si (692 işletme) "ikamet amaçlı olan veya ikamet amaçlı olmayan binaların inşaatı" alanında faaliyet göstermek amacıyla kurulmuş…
Dünya