'Yanlış formülasyon ve saklama şartları kansere yol açıyor'

Prof. Dr. Fatih Gültekin, Dünya Gıda Günü vesilesiyle önemli açıklamalarda bulundu. Gıda katkı maddeleri hazır gıda üretiminin vaz geçilmez unsurlarından. Katkı maddeleri bir yandan teknolojik birçok avantaj sağlarken, diğer yandan bazı sağlık risklerini beraberinde getirmektedir. 

Benzoatlar "C Vitamini" ile birlikte gıdalara eklendiğinde kanserojen bir madde olan "Benzen"e dönüşmektedir

Benzoatlar, yani Benzoik Asit (E210) ve bunun tuzları olan Sodyum benzoat (E211), Potasyum benzoat (E212) ve Kalsiyum benzoat (E213), yaygın olarak kullanılan antimikrobiyal maddelerden birisidir. Benzoik asit ve tuzları katkı maddesi olarak sentetik olarak üretilir. Bunun yanında yaban mersini, erik, tarçın, kiraz ve çilek gibi küçük yumuşak meyvelerde % 0,05’e kadar varan oranlarda bulunabilir.

Gıdalarda yaygın olarak kullanılmaktadır

Benzoatlar antimikrobiyal koruyucu olarak kullanılmaktadır. Gerçek anlamda bakteri öldürücü etkileri yoktur. Bunlar mevcut küf ve mayaların miktarlarını düşürmezler ancak büyüyüp çoğalmalarını engellerler.

Soslar, turşu ve turşu ürünleri, çikolata, asitli meyve suları, meyve kurusu, tuzlu margarin, salamura balık, meyve reçelleri ve marmelatları, dondurma, şekerleme, unlu mamuller, meyve ve sebze salataları, şekerli krema ve çiklet gibi birçok gıdada yaygın olarak kullanılmaktadır. İçecekler en yaygın kullanım alanlarıdır.

Birçok sağlık riski taşırlar

Benzoatlar astım ve bazı alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Özellikle aspirine hassasiyeti olan kişiler daha fazla etkilenmektedir. Akdeniz Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmada içinde benzoik asidin de bulunduğu benzil türevlerine fazlaca maruz kalmanın genler üzerine zararlı etkiler oluşturabileceği gösterilmiştir. Yapılan araştırmalarda içinde sodyum benzoat ve sentetik renklendiriciler olan gıdaların çocuklarda hiperaktivite bulgularını artırdığı gözlenmiştir. Bu yüzden özellikle çocuklar ve hassas bünyeli kişiler kaçınmalıdır.

Kansere yol açabilir

Benzoatlar C vitamini (E300) veya eritorbik asit (E315) varlığında ısı veya ışığa maruz kaldıklarında bir kanserojen madde olan benzene dönüşmektedir. Bu yolla oluşan benzen miktarının güvenli sınırı aşabildiği birçok çalışmada gösterilmiştir. İçinde benzoatlarla birlikte C Vitamininin bulunduğu, aromalı maden suları ve meyveli gazozlar gibi pek çok ürünün market önlerinde açık havada bırakıldığını ve burada ısı ve ışığa maruz kaldığını görmekteyiz. Bu ürünlerin tüketilmesi, içinde oluşan benzenden dolayı kanser oluşumuna yol açabilir.

Alınması gereken önlemler

Üreticiler: Öncelikle ürünlerinde Benzoatlarla birlikte C Vitamini kullanan firmalar ürünlerinin formüllerini yeniden gözden geçirmelidir. Mümkünse C Vitamini yerine başka antioksidanlar kullanmalıdırlar. Bunun yanında koruyucu olarak benzoatların kullanıldığı ürünlerde, içinde doğal olarak C Vitamini bulunduran meyve suları kullanılmış ise bu ürünlerde benzen düzeyi ölçülmeli, güvenli sınırı aşıyorsa yine formül değişkiliğine gidilmelidir.

Satıcılar: Market sahiplerinin ürünlerini ısı ve ışığa maruz kalacak şekilde depolama ve teşhir etmesi engellenmelidir.

Tüketiciler: Tükettikleri ürünlerde bezoatlarla birlikte C Vitamini (Askorbik Asit) veya Eritorbik Asit olan ürünler tercih edilmemelidir. Özellikle marketlerde satılan ürünlerin saklanma ve teşhir şartlarını gözlemlenmeli, ısı ve ışığa maruz kalan ürünler satın alınmamalıdır.