Türkiye'nin reçete karnesi: Doktora sormadan ilaç alımı yaygın

Türkiye genelinde 8 bin kişiyle gerçekleştirilen ‘Akılcı İlaç Kullanımı Araştırması’na göre doktora danışmadan ilaç kullananların oranı yüzde 60. Her iki kişiden biri ise başkasına ilaç öneriyor.

Akılcı İlaç Kullanımı Araştırması’nın 2017 sonuçları dün kamuoyuna duyuruldu. İlki 4 yıl önce gerçekleştirilen araştırmaya bu yıl 8 bin kişi katılırken, ortaya çıkan sonuçlar ilaç kullanımında doğru davranmadığımızı gösterdi.

2017 sonuçlarına göre vatandaşların yüzde 68’i ilacını belirtilen zamanda kullanmadığını söyledi. Ankete katılanların yüzde 80’i önceki tedavisinden kalan ilaçları kullandığını söylerken, yüzde 60’ı ise son kullanma tarihini kontrol etmeden ilaç aldığını dile getirdi. Tüm uyarılara rağmen katılımcıların yüzde 46’sı ayrım yapmadan tüm ilaçlarını buzdolabında saklarken, yüzde 39’u çekmecede muhafaza ettiğini vurguladı.

Kalanları da içiyorlar

İşte araştırmadan yansıyan ilginç sonuçlar:

Yüzyüze anket tekniği ile 18 yaşın üzerinde 8 bin kişi ile gerçekleştirilen ankete katılanların yüzde 45’i kadın, yüzde 55’i erkeklerden oluşurken, kapsamlı araştırma 12 bölge olmak üzere tüm Türkiye’de gerçekleştirildi.

Araştırmaya katılan her iki kişiden biri muayene olurken doktora kullandığı ilaçları kendiliğinden söylediğini, yüzde 66’sı da ilaç prospektüsünü gerektiği kadar anladığını söyledi.

Katılımcıların yüzde 68’i ilaçlarını belirtilen zamanda kullanmadığını söylerken, yüzde 69’u belirtilen doza uyduğunu dile getirdi.

Katılanların yüzde 80’i önceki tedavisinden kalan ilaçları kullandığını belirtirken, ağrı kesici, soğuk algınlığı ve vitamin ilaçları doktora danışmadan kullanılan ilaçlarda ilk 3 sırayı aldı. Doktora danışmadan ilaç kullananların oranı ise yüzde 60.

Tarihine bakılıyor

‘Son kullanma tarihlerini kontrol etmiyorum’ diyenlerin oranı yüzde 8. Genel olarak ankete katılanların yüzde 60’ı ilacı kullanmadan önce son kullanma tarihini kontrol ettiği sonucu ortaya çıktı.

Ankete katılanların yüzde 48’i tedavi sonrasında arta kalan ilaçları ecza dolabı ve ilaç çekmecesinde sakladığını belirtti. Yüzde 34’lük dilim ise “Bozulmasın diye buzdolabında saklıyorum” yanıtını verirken, yüzde 19 ise “Çöpe atıyorum” dedi.

Tedavi bitiminde reçete edilen ve artan ilaçları sağlık merkezlerine verenlerin oranı yüzde 13. Araştırmaya göre vatandaşın yüzde 38’i doktorun sorması durumunda kullandığı tüm ilaçları söylüyor. Kullandığı ilaçları genellikle söylemeyen ve unutanlar ise yüzde 5 seviyesinde.

‘Gerektiği kadar anlıyorum’

İlaçların kullanımına ilişkin katılımcıların yüzde 66’sı “Hepsini anlamasam da anlamam gerektiği kadarını anlıyorum” derken, “Çoğu anlaşılmıyor” diyenler yüzde 18, “Kullanma talimatlarını hiç anlamıyorum” diyenler yüzde 5, “İlaçların kullanma talimatlarını hiçbir zaman okumam” diyenler yüzde 11 olarak tespit edildi.

‘Antibiyotikte en kötüyüz’

İlaç Bilincini Geliştirme ve Akılcı İlaç Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, Türkiye’nin antibiyotik kullanımında dünyanın en kötü ülkesi konumunda olduğunu belirterek, “Akılcı olmayan ilaç kullanımı dünya genelinde yüzde 50 seviyesinde. Ancak Türkiye’nin durumu Avrupa ve gelişmiş ülkelere kıyasla oldukça kötü durumda. Özellikle bilinçsiz antibiyotik kullanımında dünyanın en kötü ülkesi durumundayız. Şayet ülke olarak bu gidişata ‘dur’ diyemezsek 2050’de dirençli bakteri enfeksiyonlarından ölüm oranımız 100 yıl öncesi gibi olacak.

Kalp-damar, kanser, sinir sistemi ve nörolojik hastalıklardan ölüm oranları artış gösterecek. Yanlış antibiyotik kullanımında Güneydoğu Anadolu başı çekiyor. Yazılan her 3 reçetenin 1’i antibiyotik. Avrupa’da ise 6 reçeteden 1’ine antibiyotik yazılıyor” dedi.

Milliyet