Mostar'da İkinci Endülüs planı
Son Güncelleme: 4 OCAK 2012 - TSİ 12:10
Bosna-Hersek'in Mostar kentinde Hırvatların ''eşitliğe'' dayanan kent yönetiminde, üstünlüğü kendi lehlerine çevirme girişimleri tehlikeli bir gerginlik oluşturdu. Bosna-Hersek'te 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşta özellikle Boşnaklar ve Hırvatlar arasında çıkan çatışmalara sahne olan tarihi Mostar kentini, Hırvatların yaşadığı bir ''merkez'' haline getirme yönünde yürütülen ''gizli ve planlı'' çalışmalar bu bölgede yaşayan Boşnakların ciddi tepkisine neden oluyor.
Ülkedeki Hırvatların partilerinin genel merkezlerinin, sendikalarının ve basının merkezi konumunda olan Mostar'da, kentin en hakim noktası Hun Dağı'na dikilen dev haç ve batılıların desteğiyle yaptırılan, 100 metre kulesi bulunan katedralle kentin bir bakıma silueti bozuldu. Hırvatlar şimdi de Boşnak ve Hırvatların ''eşit'' olarak temsil edildiği kent yönetimini kendi lehlerine değiştirmek için çalışma yürütüyor.
"Mostar'da gerilime yol açan süreç"
Mostar'da savaşın bitiminin ardından 3'ü Boşnaklara ait 6 belediye haline gelen kentteki bu yapıya son vermek, şehirdeki etnik gerginliği gidermek amacıyla eski AB Bosna-Hersek Yüksek Temsilcisi Paddy Ashdown, 2004 yılında "Mostar'ın Dayton'u" olarak adlandırılabilecek 55 maddeli, "Mostar'ın Statüsü" adlı bir düzenleme yaptı. Bu düzenlemeyle Mostar tek belediye haline getirildi, icranın başı belediye başkanı, yasama organı ise şehir konseyi olarak belirlendi.
Ashdown'un hazırladığı bu statü, 2004 yılından bu yana şehir konseyinde Hırvatların karşı gelmesi nedeniyle oylanıp kabul edilmedi. Bu statü kabul edilmediği için, kentte birçok şey kilitlendi ve adeta ''dondurulmuş'' bir şekilde bekliyor. Hırvat ve Boşnaklara yönetimde eşit haklar tanıyan bu statüye karşı çıkan Hırvatlar, geçen yıl Ashdown'un hazırladığı bu statünün iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu. Mahkeme verdiği kararda, ''seçim yasası'' başta olmak üzere, statünün bazı bölümlerinin Anayasaya uygun olmadığına karar verdi. Bu karar üzerine Hırvatlar, eşit temsile dayanan seçim yasasının değiştirilmesi için girişimlerini son aylarda yoğunlaştırdı.
''Seçim yasası değişirse Boşnakların yönetimde etkisi azalacak''
Savaş öncesinde nüfusun çoğunluğu Boşnak olan kentte, özellikle savaştan sonra kentin demografik yapısı Hırvatların lehine değişti. Savaş zamanında kenti terk etmek zorunda kalan Boşnakların çoğunluğunun ekonomik koşullar nedeniyle Mostar'a dönmemesi, Orta Bosna'dan gelen Hırvatların bu kente yerleştirilmesiyle Hırvat nüfus çoğunluk hale geldi. Boşnak yetkililer, seçim yasasının değişmesiyle yönetimin tamamen Hırvatların eline geçeceğini ve kendilerinde Hersek bölgesinin diğer kentlerinde olduğu gibi ''söz hakkı'' tanınmayacağını belirtiyor.
Bu durumun da Boşnak nüfusun Mostar'dan göç etmesine neden olacağını savunan Boşnak yetkililer, ''Bu şekilde de Hersek bölgesinin tamamen Hırvatların egemen olduğu bir bölge haline geleceğini'' söylüyor.
Mostar Müftüsü Seyid Smaykiç, Mostar'daki son duruma dikkati çekmek amacıyla geçen hafta kamuoyuna bir mektup yazdı. Müftü Smaykiç, mektubunda İspanya'da 15. yüzyılda Müslümanların başına gelen durumun bir benzerinin 21. yüzyılda Mostar'da yaşanma ihtimali bulunduğuna dikkati çekti.
MİLLİ GAZETE