Körfez gündeminde bu hafta...20.03.2017

OPEC’e üye olan ve olmayan petrol üreticisi ülkeler, petrol üretimini azaltmanın devam edebileceği yönünde görüş belirtiyorlar. Başını Rusya’nın çektiği 16 üye olmayan petrol üreticisi, OPEC’le yeniden masaya oturmanın kulislerini yaparken, OPEC üyesi ülkeler arasından da yüksek sesle anlaşmanın devam etmesi gerektiği görüşleri dile getiriliyor. 

Geçtiğimiz Eylül ayındaki anlaşma ile Suudi Arabistan ise vaad ettiği üretimde azaltmayla, dünyanın en çok petrol üreten ülkesi ünvanını Rusya’ya kaptırmıştı. Rusya ise şimdilik masadan kalkmamakla beraber, üretimi düşürme konusunda çok da üzerine düşeni yapmıyor. Özetle ifade edecek olursak, son 6 aylık süreçte, bu anlaşmadan en fazla kaybeden Suudi Arabistan oldu. Uluslararası siyaset uzmanları, Suudi Arabistan’ın diplomatik, ekonomik ve siyasi alanda kullandığı petrol savaşlarını kaybettiği yönünde yorumlar yapıyorlar.   

Suudi Arabistan

Önümüzdeki Hacc döneminde İran da yeniden Suudi Arabistan’a hacı gönderecek. Suudi Basın Ajansı’ndan yapılan açıklamada, Suud ve İran taraflarının gerekli görüşmeleri yaparak, şartlar üzerinde mutabık oldukları belirtildi. Aynı açıklamada Suudi Arabistan’ın hangi millet ve görüşten olursa olsun, bütün dünya müslümanlarını hacı olarak ağırlamaktan onur ve mutluluk duyduğu vurgulandı.

Suud Kralı Selman’ın bir aya uzanan Asya seyahati devam ediyor. Kral Selman’ın en son durağı Çin Halk Cumhuriyeti oldu. Her iki taraf da birbirleri için önemli Pazar imkanları sunuyor. Çin, Suud petrollerinin en büyük alıcılarından biri iken, Suudi Arabistan da Çin’de üretilen ürünlerin en  büyük pazarlarından birisi. Basına yansıyan haberlere göre bu ziyarette imzalanan 35 farklı anlaşma ve prensip anlaşmasının toplam büyüklüğü 65 milyar dolar. Bu ziyaretle, ilişkilerin ticari boyutların yanısıra sosyal, kültürel, askeri ve turizm alanlarında da geliştirilmesi yönünde karşılıklı görüşler paylaşıldı. Suudi Arabistan’ın son yıllarda öncelediği “doğuya bak” politikası ile örtüşen Çin’in “batıya bak” politikası, iki ülkeyi kazan-kazan seçeneğinde buluşturmuş görünüyor. Toplantılarda yapılan konuşmalarda Kral Selman, Çin’in gösterdiği büyük gelişme ve değişimden övgü ile bahsederken, Filistin konusunda Çin’in desteğine dikkat çekti. Çin Lideri ise ülkelerin ulusal egemenlik hakkına saygı ve iç işlerine müdahale edilmemesinin öncelikleri olduğunu vurguladı. Bu arada Pekin Üniversitesi’nde Suud Krallarından  AbdulAziz adına kurulan kütüphane hizmete açıldı ve Kral Selman’a burada fahri doktora ünvanı verildi.

Suud Kralı Selman Asya’yı dolaşırken, oğlu ikinci Veliaht Prens Muhammed ise ABD’yi boş bırakmıyordu. Oval Ofis’te, yeni ABD Başkanı ile biraraya gelen Veliaht Prens, ayrıca Trump tarafından aile fertlerinin yemek yediği salonda öğle yemeğinde ağırlandı. Beyaz Saray’ın Suud’lu misafirine gösterdiği konukseverlik alışılmışın dışındaydı. Gözlemciler ABD Başkanı’nın Suud tarafının her konudaki görüşlerini dinlemeye özel önem ve zaman ayırdığının altını çiziyorlar. Suud tarafı görüşmeyi “tarihi” olarak nitelerken, Obama döneminde gerilen ilişkilerin tamir edileceğine inandıklarını da ifade ediyorlar. Obama’nın askıya aldığı, Suudi Arabistan’a yapılması kararlaştırılan bazı savunma sanayi ürünlerinin satışına Trump’ın daha sıcak baktığı da basına yansıyan yorumlar arasında.

Kuveyt

Kuveyt Lideri El Sabah, Iran Cumhurbaşkanı Ruhani’den bir mektup aldı. Kuveyt Haber Ajansı’nın bildirdiğine göre, Ruhani mektubunda İran ile Körfez Ülkeleri arasında  diyalog temelli ilişkilerin geliştirilmesinde Kuveyt Emiri’nin oynayabileceği etkin role dikkat çekildiği bildirildi. Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz Şubat Ayı sonlarında İran Cumhurbaşkanı, Kuveyt ve Umman’a resmi birer ziyarette bulunmuştu.

Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri ile Almanya arasındaki petrol ürünleri dışındaki emtiadan doğan dış ticaret hacmi 2016 yılında artış gösterdi. 2015 yılında toplam 15 milyar dolar olan dış ticaret, 2016 yılının ilk 9 ayında 11 milyar dolara ulaştı. 

Bahreyn

Bahreyn, Suudi Arabistan ile 533 milyon dolar tutarında 9 yeni anlaşma imzalıyor. Anlaşmalar kapsamında Bahreyn’deki bazı konut, yol, elektrik ve su şebekesi gibi altyapı yatırımları Suud Kalkınma Fonu tarafından finanse edilecek. 

Umman

Umman hükümeti önümüzdeki 5 yıl içinde üç sektöre toplam 45 milyar dolarlık yatırım yapılacağını öngörüyor. Söz konusu üç sektörün imalat, turizm ve lojistik hizmetler olduğunu ifade eden Yüksek Planlama Kurulu yetkilileri, gerekli finansmanın ise, yerel potansiyeli harekete geçirmek üzere ortaya konan Ekonomik Çeşitlilliğin Artırılması, kısa adıyla Tenfis Projesi ile aktif hale getirilecek, yerel kaynaklar olacağını ifade ediyorlar. Son günlerde uluslararası piyasalarda geçtiğimiz üç ayın en düşük fiyatına petrolünü satmak durumunda kalan Umman, en büyük alıcılarından biri olan Çin pazarında da yüzde 30’luk bir kayıp yaşadı. Umman bu yıl kamu finansmanını çevirebilmek için uluslararası piyasalarda toplam olarak 5 milyar dolarlık tahvil satışı gerçekleştirecek. 

AKRA için derleyen: Sedat  Yüksel