Kuru fasulyenin fiyatı karkas et ile yarışıyor. Ancak uluslararası kuruluşların 5 yıldır sık sık tekrarladığı "gıda fiyatları artacak" uyarısını dikkate almayan Türkiye, çözümü kırmızı ette, samanda olduğu gibi yine ithalatta arıyor. 2014'de yaşanması muhtemel kuraklık herkesi endişelendiriyor. 

Üreticiler neden fasulye üretmek istemiyor?

1- Girdi maliyetleri çok yüksek. Bu sadece fasulye için değil tüm tarım ürünleri için geçerli bir sorun. Mazot,gübre,ilaç,tohum gibi bir çok girdide dışa bağımlı olan Türkiye’de girdi fiyatları sürekli artarken çiftçinin ürettiği ürünün fiyatı aynı oranda artmıyor. Çiftçi para kazanamadığı için üretimden kaçıyor

2-Baklagiller üretiminden kaçış var. Nohut,fasulye,mercimek gibi bakliyat ürünlerine bakıldığında üretim alanlarında son 10 yılda yüzde 50'ye varan oranlarda daralma var. Bakliyat ürünlerindeki ortalama üretim son 10 yılda neredeyse yarı yarıya azaldı.

3-Destekler yetersiz.Devlet bakliyat ürünlerine 2008 yılından bu yana kilo başına prim desteği veriyor. Nohut,mercimek ve fasulyeye 2008'de ilk kez kilo başına 9 kuruş destek verildi. Ertesi yıl 1 kuruşluk artışla destek 10 kuruşa çıkarıldı.

4- İşçilik maliyeti yüksek. Kuru fasulye üretimi diğer alternatif ürünlere göre maliyeti daha yüksek. Özellikle işçilik maliyeti üreticileri zorluyor.

5-Üretici makinalı hasat yapılan ürünleri tercih ediyor.Tarımda uygulanan yanlış politikalar ve yüksek maliyetler nedeniyle üretici daha az zahmetli,alternatif ürünlere göre maliyeti düşük, insan işgücüne gereksinim duyulmayan ürünlere yöneldi. Bakliyat ürünleri yerine mısır,ayçiçeği,buğday gibi insan gücü gerektirmeyen ürünler ekiliyor.

6- Kaliteli ve verimli tohum yok. Devlet ve tohumculuk firmaları bakliyat ürünleri tohumu üretimine ilgisiz.Bu nedenle kaliteli ve verimli tohum bulmak zor. Fasulye de sertifikalı tohum hiç yok.Üretici kendi yetiştirdiği üründen tohumluk ayırıyor. Bu da yeterince verimli olmuyor.Devletin verdiği sertifikalı tohum desteği aynı zamanda sertifikalı tohum üretimini daha çok destekleyecek boyuta getirilmesi gerekiyor.

Bundan sonra ne olacak?

Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in açıklamalarından da anlaşılacağı üzere tarımda 2014'te yaşanması muhtemel kuraklık herkesi endişelendiriyor. Geçmiş yıllardaki deneyimlere dayanarak söyleyebiliriz ki kuraklık en çok bakliyat ürünleri üretimini olumsuz etkileyecek. Özellikle 2007-2008'de yaşanan kuraklık nohut,fasulye,mercimek üretimini çok büyük oranda düşürdü. Bu yıl yaşanacak kuraklık zaten büyük bir tehdit altında olan bakliyat ürünlerini olumsuz etkileyecek ve Türkiye daha fazla dışa bağımlı hale gelecek. Böyle bir durumda fiyatları kontrol etmek daha zor olacak. Yapılması gereken orta ve uzun vadeli politikalarla dışa bağımlılığı azaltacak üretimi artıracak politikaların uygulanmasıdır.

Ali Ekber Yıldırım / Dünya