Küresel sorunlar listesinde fakirlik, işsizlik ve gelir dağılımındaki çarpıklıklar dikkat çekiyor. Türkiye’nin sorunlu ülkeler liginde öne çıkmaması için bu konuda acil önlem almak şart

Dünya Ekonomik Forumu tarafından geçtiğimiz cuma günü yayınlanan “Küresel Gündeme İlişkin Görünüm 2014” raporu oldukça önemli bir çalışma. Bu raporda, benim ilgilendiğim alan içinde iki temel sorun var. Bunlardan ilki, eşitsizliğin küresel ekonomi için büyük tehdit oluşturduğu tespiti. Bir diğeri ise kalıcı yapısal işsizlik sorununun artış gösteriyor olması.

Rapora göre, dünya çapında artan gelir eşitsizliğinin başlıca sebepleri, pek çok ülkede kaliteli temel eğitime ve ortaöğretime erişimdeki yetersizlikler, halk sağlığını tehdit eden hastalıklar ve cinsiyet ayrımcılığı gibi sosyal eşitsizlikler.

Raporda ayrıca, nüfusunun büyük bölümü 30 yaş altındaki gençlerden oluşan gelişmekte olan pek çok ülkede, işsizliğin önümüzdeki on yıl içinde ciddi siyasi ve sosyal istikrarsızlıklar haline gelebileceği yönündeki endişelere de yer veriliyor.  Özellikle gelir farklılıklarının giderek büyümesi, işsizliğin yapısal ve kalıcı bir problem olmaya devam etmesi, benim de üzerinde durduğum önemli konular.

Bu bağlamda gelir eşitsizliğine yönelik tedbirlere Türkiye’de daha fazla yer vermek gerektiği açık. Son yıllarda sosyal yardım ve koruma programları üzerinden yürütülen faaliyetlerin, düşük gelir gruplarında olumlu etki ettiği söylenebilir. Ancak yine de ülkemiz koşullarında alınacak daha çok yol var. Nitekim 2014 programında yer alan tablo da bu durumu gözler önüne seriyor.

Türkiye’de en düşük gelire sahip yüzde 20’lik nüfus toplam milli gelirin sadece yüzde 6,5’ini alıyor, buna karşılık en yüksek yüzde 20’lik nüfus grubu toplam milli gelirin yüzde 45’ine sahip. Bu eşitsizliğe rağmen, göreli yoksulluk oranının giderek azalma içerisine girdiği de görülüyor.

Yüksek işsizlik rakamları

Sonuçlar gelir eşitsizliğinin boyutları konusunda önemli ipuçları veriyor: İlk olarak, zenginler ve yoksullar arasındaki uçurumdan en çok endişe duyanlar, gelişmekte olan ülkelerde yaşayan insanlar. Gelir eşitsizliğinden en fazla kaygı duyanların Lübnanlılar (%86) ve Pakistanlılar (%85) olduğu görülüyor.

Gelişmiş ekonomilerde ülkelerindeki eşitsizliğin büyük problem olduğunu en fazla düşünenler; Euro krizinin kurbanı olan Yunanistan, İtalya ve İspanya vatandaşları. Bu durum, son dönemde yüksek işsizlik rakamları ile gündemden düşmeyen söz konusu ülkeler için hiç de şaşırtıcı değil. Bununla birlikte, araştırma kapsamındaki ülkelerde yaşayanların hemen hepsinin üzerinde uzlaştığı hususlardan biri, ekonomik sistemin genellikle zengin insanlardan yana olduğu.

Türkiye’deki durum...

Araştırma sonuçlarına göre;

Gelir dağılımı eşitsizliğinin Türkiye açısından büyük bir sorun olduğunu düşünen vatandaşlarımızın oranı %68.

Son beş yılda zenginler ve yoksullar arasındaki uçurumun arttığını düşünenlerin oranı yüzde 70. Farkın aynı kaldığını veya azaldığını söyleyenlerin oranları ise sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 18.

Araştırma kapsamında görüşlerine başvurulan vatandaşlarımızın yüzde 66’sı ekonomik sistemin daha çok zenginlerden yana olduğunu düşünüyor.

Milliyet