Türkiye Antarktika’ya bilim üssü kuracak

Antarktika’daki bilimsel çalışmalarını bugüne kadar Bulgaristan bayrağı altında gerçekleştiren Türkiye, kendi üssünü kuruyor. Türkiye, böylece Güney Kutbu’nda üssü bulunan 30’uncu ülke olacak

Türkiye, bilimsel araştırma alanında önemli bir adım atıyor. TBMM Dışişleri Komisyonu’nda benimsenen, “Antarktika Antlaşması Çevre Korumu Protokolüne Katılma Kanun Tasarısı”yla Türk bayrağı Antarktika’da dalgalanacak. İstanbul Teknik Üniversitesi’nce (İTÜ) kurulacak ‘Kutup Araştırmaları Uygulama ve Tanıtma Merkezi’yle Türkiye, bilimsel araştırmalarda “Ben de varım” diyecek.

Dışişleri Komisyonu’nda, “Antarktika Andlaşması Çevre Korumu Protokolüne Katılma Kanun Tasarısı” görüşülürken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, Antartika’da bilimsel merkez kurma projesi olduğunu açıkladı. Birpınar, “Antarktika Güney Kutbu’nda olan ve hiç kimseye ait olmayan bir yer. Orada birçok ülke bilimsel araştırma yapıyor. Özellikle İTÜ, ‘Kutup Araştırmaları Uygulama ve Tanıtma Merkezi’ diye bir merkez kurmak istiyor. Ayrıca başka sivil toplum örgütleri de burada araştırmalar yapmak istiyor. Dolayısıyla Türk bayrağının da orada olmasının önemli olduğunu düşünerek bu çevre kısmına taraf olmak istediğimizi belirtmek istiyorum” ifadelerini kullandı.

‘Kimseye ait olmayan yer’

Halen Bulgaristan bayraklı üste çalışan Türk bilimadamları olduğunu hatırlatan Birpınar, “Biz, bu noktada Türkiye’nin kendi bayrağıyla orada bir üs kurmasını istiyoruz” dedi. Antarktika’da şu anda 29 ülkeye ait toplam 101 yerleşik araştırma enstitüsünün faaliyet gösterdiğini anımsatan Birpınar, “Biz 102’nci olarak buraya katılmak istiyoruz. Uluslararası anlaşmalarda eğer siz taraf değilseniz sizin hiçbir şekilde orada çalışmanıza müsaade etmiyorlar. Türkiye’nin de orada bir yerinin olması, buranın yönetiminde söz sahibi olma imkânını tanıyacak ve görünürlülüğü de olacak. Yani oyunun dışında kalmamak noktasında bu merkezin kurulması ülkemizin menfaatlerine uygun olacak” dedi.

Dışişleri Bakanlığı Ekonomik İşler Müsteşar Yardımcısı Ayşe Sinirlioğlu da, “Bilim adamları oralarda iklim değişikliğinin canlılar ve deniz seviyesi üzerindeki etkileri, balıkçılık, jeoloji, tıp, astronomi gibi alanlarda araştırma yapmakta. Bu konuda bilim adamlarımıza ve üniversitelerimize de fırsat tanınmış olacak” diye konuştu.

Türkiye, 1961 yılında yürürlüğe giren Antarktika Antlaşması’na 11 yıl önce taraf oldu. Ancak henüz sadece oy hakkı bulunan “Danışman Devlet” diye adlandırılan ülkeler arasında değil. 20 ülkeyle birlikte “danışman olmayan ülke” statüsünde bulunan Türkiye’nin “Danışman Devlet” olabilmesi için Antarktika’da bilimsel istasyon kurarak kayda değer bir bilimsel araştırma faaliyeti gerçekleştirmesi gerekiyor. Bunun için de 1998 ‘de yürürlüğe giren ve kıtada çevreye zarar verilmemesiyle ilgili alınacak önlemlere ilişkin Antarktika Çevre Koruma Protokolü’ne taraf olması gerekiyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, “Uluslararası anlaşmalara taraf değilseniz hiçbir şekilde orada çalışmanıza müsaade etmiyorlar. Taraf olup hem üniversitelerimizin hem de sivil toplum örgütlerimizin yine bizim kontrolümüzde orada çalışmalarının önünü açmak istiyoruz” diyor.

30. Ülkeyiz

14 milyon kilometrekarelik alanıyla (Türkiye’nin yaklaşık 18 katı) Antarktika, dünyanın en soğuk, en kuru, en yüksek ve en rüzgârlı kıtası. Ortalama sıcaklık yazın -20 °C, kışın -70 °C’ye kadar düşüyor. 29 ülkeye ait 101 yerleşik araştırma üssü var. Yazın kıtadaki toplam araştırmacı sayısı 4300 kişiyi geçerken, kışın bu sayı 1100’ün altına düşüyor.

Hürriyet